Wratten: soorten, oorzaken en beste behandeling
- J.A.T.W. Rosenberg; Wart, Pigmentation & Aging Specialist
- 1 dag geleden
- 11 minuten om te lezen
Bijgewerkt op: 16 uur geleden
WAARSCHUWING: SCHOKKENDE MEDISCHE FOTO'S IN DIT ARTIKEL!
Wratten zijn goedaardige huidwoekeringen veroorzaakt door specifieke typen van het humaan papillomavirus (HPV). Er bestaan meer dan 2 honderd HPV-varianten, maar slechts een deel daarvan veroorzaken wratten op bepaalde delen van het lichaam wratten specialist Rosenberg, dé behandelaar op het gebied van wratten en huidfibromen, legt uit dat verschillende HPV-types leiden tot verschillende wratten. In dit artikel bespreken we per wrattensoort de oorzaken (inclusief betrokken HPV-typen), typische locaties, risicogroepen, waarom sommige mensen vaker wratten krijgen, en de aanbevolen behandelmethoden. We benadrukken CryoPen-cryotherapie als effectieve methode voor wratten verwijderen. Dit artikel is bedoeld als uitgebreide referentie voor cliënten die betrouwbare informatie zoeken over wratten verwijderen.
Gewone wratten (Verruca vulgaris) oorzaak en behandeling
Gewone wratten (verruca vulgaris) zijn ruwe, vaak grijsbruine papels met een korrelige, bloemkoolachtige oppervlakte. Ze komen meestal voor op handen, vingers of soms voeten. Oorzaak en HPV-type: Gewone wratten ontstaan door huidinfectie met HPV, vooral typen 1, 2 en 4lci.rivm.nl. Deze worden via huid-op-huidcontact verspreid, vooral bij kinderen. Lokalisatie: Vaak op handruggen, vingerkootjes of ellebogen, maar ook op knieën of voeten na sporten. Risicogroepen: Kinderen en jongvolwassenen hebben het hoogste risico: 10–20% van schoolgaande kinderen krijgt ooit een wrat. Mensen met een verminderde afweer (bijv. door ziekte of medicijnen) krijgen vaker nieuwe wratten. Ook mensen die werk verrichten met vochtig vlees (zoals slagers) ontwikkelen soms speciale wratten (maar dat zijn dan vleeswratten). Waarom sommige mensen meer wratten hebben: Wratten verspreiden zich makkelijk via een beschadigde huidbarrière. HPV dringt binnen via kleine sneetjes of verwondingen in de huid; droge of gebarsten huid vergroot de kans op infectie. Wie veel aan de gezwollen huid of beschadigde huid plakt (bijv. bij natgeregende handen of intensief oefenen) kan daarom sneller wratten krijgen.
Conclusie; een goede huidverzorging (protectie) is nuttig om virussen zoveel mogelijk buiten het lichaam te houden. Ook voor handen dus van groot belang.
Behandeling: Behandelingen kunnen wratten geleidelijk verwijderen. Veel gebruikte opties zijn:
CryoPen cryotherapie (vriestechniek): Wratten Specialist Rosenberg raadt CryoPen als veilige standaardbehandeling aan. Hierbij wordt de wrat lokaal bevroren (net als vloeibare stikstof-cryotherapie maar dat preciezer. Dit veroorzaakt gerichte diepe celschade en na enkele dagen valt de wrat er vanzelf af. Meestal is één of enkele sessies nodig.
Salicylzuur: OTC-producten met salicylzuur lossen de wrat geleidelijk op. De crème of pleister wordt dagelijks aangebracht; enkele maanden behandeling kan nodig zijn.
Andere opties: Wanneer eerstelijnsbehandelingen onvoldoende werken, kan de arts behandelingen inzetten zoals cantharidine (een huidschilferingmiddel), of invasievere ingrepen (snijden, elektrocoagulatie of laser) Pijnlijk en meer kans op littekens. CryoPen heeft echter meestal een hogere slagingskans met minimale bijwerkingen.
Voetwratten (Verruca plantaris) oorzaak en behandeling
Voetwratten ontstaan onder drukpunten van de voetzool en kunnen pijnlijk zijn bij staan of lopen. Oorzaak en HPV-type: Net als gewone wratten worden ze veroorzaakt door HPV. Planten (voetsolen) worden vooral veroorzaakt door HPV-types 1, 2, 4, 27 en 57. Ze ontstaan vaak waar de huid erg dik is (zoals hiel of bal van voet). Lokalisatie: Onder de hak, bal van de voet of grote teen. De wrat groeit soms in de voet naar binnen (inwaarts), waardoor het aanvoelt als een steentje onder de huid. Mosaic-wratten (groepen kleine wratten) op de voet vallen technisch onder plantaire wratten. Risicogroepen: Voetwratten komen veel voor bij tieners en jonge volwassenen. Wie vaak blootvoets loopt (bijv. in openbare ruimtes) of langdurig staand werk heeft, loopt meer risico. Waarom sommige vaker: Voetwratten ontstaan door druk en microtrauma aan de huid. Langdurig zweten of natte voeten verhogen het risico omdat HPV makkelijker kan binnendringen bij vochtige, verweekt huid. Ook sporten zonder schone sokken of blaren kunnen meewerken. Mensen met eczeem of diabetes krijgen soms ook vaker voetschimmel en wratten. Behandeling: Voetwratten hebben vaak een extra sterke bevriezing nodig. Daarom wordt CryoPen-behandeling (cryotherapie) aanbevolen als eerste. Dit kan meerdere sessies vereisen vanwege de harde huid. Naast CryoPen zijn er ook:
Salicylzuurpleisters of -hars: Deze peelingmiddelen zijn vergelijkbaar als bij gewone wratten.
Chirurgische opties: Bij hardnekkige plantaire wratten kan de arts overwegen om wratten te verwijderen met snijden of laser.
Preventie: Draag altijd schoenen of slippers bij zwembad en kleedkamers om verspreiding te voorkomen.
Vlakke wratten (Verruca plana) oorzaak en behandeling
Vlakke wratten zijn gladde, dunne papels van 2–5 mm, vaak in grote aantallen (20–100 tegelijk). Oorzaak en HPV-type: Ze worden veroorzaakt door HPV-types 3, 10 en 28. Deze HPV-typen infecteren meestal dunne huid. Lokalisatie: Ontwikkelen zich op het gezicht (bijvoorbeeld voorhoofd of kin), hals en handruggen, en soms op onderarmen of knieën. Ze komen vooral voor bij kinderen en tieners (door huidbeschadiging, zoals scheren of krabben). Risicogroepen: Jongeren met acné of jongeren die vaak aanraken, kunnen er gevoelig voor zijn. Vrouwen krijgen vaker vlakke wratten dan mannen. Waarom sommige vaker: Vlakke wratten vormen zich snel in clusters en zijn soms moeilijk te verwijderen omdat ze subtieler zijn. Personen met huidirritatie (pilates, scheren) laten makkelijker HPV binnendringen. Behandeling: Doordat vlakke wratten vaak tegelijk aanwezig zijn, werkt cryotherapie minder goed op alle laesies tegelijk. Toch kan CryoPen worden gebruikt voor individuele wratten. De nadruk ligt op geleidelijke aanpak:
Cryotherapie met CryoPen: Richten op de meest storende plekken om groei te stoppen. Omdat er uit de CryoPen een zeer klein straaltje kan komen is het toch een succesvolle keuze bij grote groepen wratten ook als ze erg klein zijn.
Peelingcrèmes (zoals retinoïnen of salicylzuur, glycolzuur): Geleidelijk aan de huid aanbrengen om de wratten te laten verdwijnen.
Andere opties: Topische immuuntherapie (imiquimod) of behandelingen zoals DCP-immunotherapie (weinig gebruikt bij huidwratten).
Filiforme wratten (Steelwratten) oorzaak en behandeling
Filiforme wratten zijn langwerpig en draadvormig (“steelwratten”) en meestal huidkleurig. Oorzaak en HPV-type: Ze worden veroorzaakt door HPV-types 1, 2, 4, 27 en 29. Lokalisatie: Ontstaan vooral in gezicht en hals, zoals rond de ogen, mond, kin of nek. Ook soms op oksels en halsplooien. Risicogroepen: Komt vaak voor bij jonge volwassenen, ouderen en degenen met een verzwakt immuunsysteem. Mensen die hun gezicht aanraken of scheren kunnen ze vaker krijgen. Waarom sommige vaker: Filiforme wratten groeien snel verticaal; één voorbeeld kan snel meerdere nieuwe stekelige uitsteeksels geven. Een langdurig verminderde afweer (bv. bij hiv of immuunsuppressie) zorgt dat HPV makkelijker persistent blijft. Behandeling: Doordat ze dun zijn, kunnen filiforme wratten goed behandeld worden door
CryoPen (cryotherapie): Gericht bevriezen leidt doorgaans tot snelle afbraak.
Chirurgische verwijdering: Vaak met een klein schaartje of lasersnijtechniek, waarna de steel direct verwijderd kan worden.
Andere methoden: Electrodessicatie (verbranding) of cauterisatie als vereiste.De CryoPen-behandeling is voor veel patiënten een prettige optie doordat het relatief pijnloos is en geen littekenvorming achterlaat.
Genitale wratten (Condylomata acuminata) oorzaak en behandeling
Genitale wratten zijn wratten op de geslachtsdelen of rond de anus. Oorzaak en HPV-type: Veroorzaakt door seksueel overdraagbare HPV-typen, vooral HPV-6 en HPV-11. Deze twee lage-risico HPV-typen veroorzaken meer dan 90% van alle genitale wratten. Lokalisatie: Bij mannen op de penis, balzak of rondom de anus; bij vrouwen op de schaamlippen, vulva, vagina, baarmoedermond of anus. Genitale wratten zijn vaak roze tot huidkleurig, scherp begrensd en hebben soms een “bloemkoolachtige” vorm. Risicogroepen: Seksueel actieve jongeren en volwassenen met wisselende partners hebben verhoogd risico. Mensen met een verlaagd afweersysteem of bestaande soa’s kunnen ernstigere vormen ontwikkelen. Bij kinderen kunnen genitale wratten in zeldzame gevallen niet-seksueel overgedragen zijn (bv. via besmet beddengoed). Waarom sommige vaker: Genitale HPV-infecties blijven lang bestaan in het slijmvlies. Ons immuunsysteem kan wratten niet altijd volledig verwijderen Factors als roken, zwangerschap en anticonceptie lijken de vorming te beïnvloeden, maar harde conclusies ontbrekenlci.rivm.nl. Behandeling: Genitale wratten zijn cosmetisch en functioneel hinderlijk, dus snelle verwijdering wordt aangeraden. Mogelijke behandelingen zijn:
CryoPen (cryotherapie): Ook hier kan plaatselijke bevriezing worden toegepast om wratten te laten afsterven. Dit gebeurt voorzichtig vanwege de gevoelige huid.
Topische middelen: Crèmes of oplossingen zoals podofyllotoxine, imiquimod of sinecatechinen kunnen thuis of in de kliniek worden aangebracht om warts af te breken.
Chirurgie: Kleine condylomata kunnen operatief worden weggesneden of weggebrand.
Vaccinatie (preventie): Omdat 90% van genitale wratten door HPV-6/11 komt, biedt het HPV-vaccin bescherming. Gesprek met een arts over vaccinatie voor jongeren kan genitale wratten helpen voorkomen.
Veilig vrijen: Gebruik van condooms vermindert overdracht van genitale HPV-wratten maar in veel gevallen niet omdat de wratten ook buiten het condoom-gebied voorkomen
💧 Waterwratten (Molluscum Contagiosum)
Beschrijving: Waterwratten, veroorzaakt door het molluscum contagiosum-virus (een poxvirus), zijn kleine, glanzende, huidkleurige of roze bultjes met een centrale indeuking. Ze zijn zeer besmettelijk en komen vaak voor bij kinderen, maar kunnen ook volwassenen treffen, vooral bij mensen met een verzwakt immuunsysteem.
Locaties: Vaak te vinden op het gezicht, de romp, armen en benen bij kinderen; bij volwassenen kunnen ze ook in de genitale regio voorkomen.
Kenmerken:
Besmettelijk door direct huidcontact of via besmette voorwerpen
Meestal pijnloos, maar kunnen jeuken
Gaan vaak vanzelf over binnen 6 tot 12 maanden
Waterwratten (medische naam: mollusca contagiosa) worden niet veroorzaakt door HPV (humaan papillomavirus), maar door een ander virus: het molluscum contagiosum-virus (MCV). Dit virus behoort tot de poxvirussen(Poxviridae), en dus niet tot de papillomavirussen zoals HPV.
Samenvatting:
Waterwratten (mollusca contagiosa):👉 Veroorzaker: Molluscum contagiosum virus (MCV)👉 Type virus: Poxvirus👉 Niet gerelateerd aan HPV
Meer achtergrond:
Er bestaan vier bekende typen van MCV:
MCV-1 – meest voorkomende vorm
MCV-2 – vaker bij volwassenen (kan seksueel overdraagbaar zijn)
MCV-3 en MCV-4 – zeer zeldzaam
Verschil met HPV-wratten:
Kenmerk | HPV-wratten | Waterwratten |
Veroorzaker | Humaan papillomavirus (HPV) | Molluscum contagiosum virus (MCV) |
Vorm | Ruw, bloemkoolachtig, eeltig | Glad, huidkleurig met deukje (navel) |
Locatie | Handen, voeten, genitaliën etc. | Gezicht, romp, armen, liezen, bij kinderen |
Leeftijdsgroep | Alle leeftijden | Vooral kinderen |
🧓 Seborrhoïsche keratose (ouderdomswrat)
Wetenschappelijke naam: Seborrhoeic keratosis Alternatieve namen: Ouderdomswrat, seniele wrat, verruca seborrhoica Let op: Dit is géén virale wrat en wordt dus niet veroorzaakt door HPV.
🔬 Wat is een ouderdomswrat?
Een ouderdomswrat is een goedaardige huidgroei die ontstaat door veroudering van de huid. Ondanks de naam is het geen echte ‘wrat’ zoals bij HPV-gerelateerde soorten. Seborrhoïsche keratosen zijn niet besmettelijk, niet kwaadaardig en hoeven meestal niet behandeld te worden – tenzij ze klachten geven of cosmetisch storend zijn.
📍 Hoe zien ze eruit?
Verheven, vaak vettige of wasachtige plekjes op de huid
Kunnen variëren in kleur van lichtbruin tot zwart
Hebben een karakteristiek “opgeplakt” uiterlijk
Vaak meerdere tegelijk aanwezig
Grootte varieert van een paar millimeter tot enkele centimeters
Voorkeurslocaties: gezicht, borst, rug, schouders en bovenarmen
👥 Wie krijgt het?
Komt vooral voor bij mensen boven de 50 jaar
Zowel mannen als vrouwen
Erfelijke aanleg kan een rol spelen
Wordt soms uitgelokt door zonblootstelling
❗ Belangrijke differentiaaldiagnose
Omdat ouderdomswratten op huidkanker kunnen lijken (bijv. melanoom of basaalcelcarcinoom), is het belangrijk dat een huidspecialist of arts de plek beoordeelt. Bij twijfel wordt vaak een biopt afgenomen.
🧊 Behandeling (optioneel)
Hoewel behandeling niet noodzakelijk is, kan de ouderdomswrat om esthetische of praktische redenen worden verwijderd. Meest gebruikte methode:
Cryotherapie (CryoPen®): effectieve en veilige methode met minimaal risico op littekens
✅ Conclusie
Hoewel seborrhoïsche keratosen geen infectieuze wratten zijn, worden ze door patiënten vaak zo benoemd. Als huidspecialist is het daarom belangrijk om duidelijkheid te geven over het goedaardige karakter en de eventuele cosmetische behandelmogelijkheden. Desalnietemin is wratten behandelaar (en ook alle andere goedaardige tumoren) Rosenberg van mening dat het een verstandig besluit is je huid "schoon" te houden om zodoende beter te zien of er zich ergens huidkanker ontwikkelt.
Skin tags (Acrochordon of fibroom) oorzaak en behandeling
Skin tags (gezwelletjes aan een dun steeltje) lijken op wratten maar worden NIET door HPV veroorzaakt. Wratten behandelaar Rosenberg benadrukt dat deze goedaardige huidfibromen een andere oorsprong hebben. Wat zijn skin tags? Dit zijn losse, zachte huidsliertjes (fibroepitheliale papillomen) die vooral ontstaan op de hals, oogleden, oksels of liezen waar huid plooit. Ze zijn vaak huidskleurig en variëren van enkele millimeters tot centimeters. Oorzaak: De exacte oorzaak is niet helemaal bekend. Belangrijke factoren zijn wrijving en huidirritatie (waar huid tegen huid schuurt), hormonale invloeden (zoals bij zwangerschap), en metabole factoren zoals overgewicht en insulineresistentie. Ook is gevonden dat mensen met diabetes en hoge vetwaarden vaak meer skin tags hebben. Er bestaat enig bewijs dat HPV-infecties bijdragen aan de vorming van skin tags, maar dit is niet de primaire oorzaak. Risicogroepen: Oudere en zwaarlijvige mensen ontwikkelen vaker skin tags. Vrouwen ervaren ze sneller tijdens zwangerschap door hormonen. Ook syndromen als polycysteus ovarium of Birt-Hogg-Dubé kunnen gepaard gaan met veel skin tags (fibromen). Waarom sommige vaker: Personen met strakzittende kleding of herhaald wrijving (bijv. halskettingen, riemen) kunnen meer skin tags krijgen. Daarnaast groeien ze mogelijk erfelijk en hormonaal versterkt. Over het algemeen vormen skin tags geen gevaar. Behandeling: Verwijdering van skin tags is meestal cosmetisch. Veilige methoden zijn:
CryoPen-cryotherapie: Net als bij wratten kan een skin tag bevroren worden zodat deze afsterft. Vaak is één behandeling voldoendedermnetnz.org. Dit is voor veel patiënten de voorkeur vanwege het snelle herstel en minimale pijn.
Chirurgisch wegsnijden: Een arts kan het steelstaafje doorknippen met een schaartje (bijv. elektrische schaar of lus).
Elektrocoagulatie: Verbranding met stroom, vooral bij grotere fibromen.
Ligation: Toevaarden van een koordje om de basis van de steel zodat de bloedtoevoer stopt (zeldzamer toegepast). Skin tags kunnen terugkomen, vooral bij de bovengenoemde risicofactoren. In onze praktijk is Wratten behandelaar Rosenberg dé specialist voor het veilig verwijderen van skin tags en wratten met de CryoPen.
Risicofactoren en herhaling op wratten
Wratten zijn zeer besmettelijk: tot 60–80% van de naaste huidcontacten met een infectieus persoon raakt zelf HPV-besmet lci.rivm.nl. Toch krijgt lang niet iedereen wratten: een doorbraak in de immuniteit is nodig. Kinderen en jongeren hebben een minder ontwikkeld immuunsysteem en krassen vaker, waardoor ze wratten makkelijker verspreiden. Mensen met een gezond immuunsysteem worden in 65–90% van de gevallen binnen twee jaar zelf vrij van wratten, terwijl immuungecompromitteerden vaak hardnekkige wratten houden. Sommige routines en omgevingsfactoren vergroten risico’s: direct contact met andermans wratten of besmet materiaal (handdoeken, sportattributen) moet worden vermeden. Goed verzorgde huid (geen scheurtjes) en hygiëne helpen wrijving te minimaliseren. Regelmatig voeten en handen schoon, droog en intact houden (insmeren) verkleint kans op wratten.
Behandelingsoverzicht en CryoPen-behandeling
Het verwijderen van wratten kan geduld vergen. Veel wratten verdwijnen spontaan, maar dit kan tot 1–2 jaar duren. Wratten behandelaar Rosenberg heeft regelmatig clienten in de huidpraktijk die al meer dan 10 jaar de wratten hadden voordat ze de hehandeling bij Rosenberg ondergingen. Omdat wratten gemakkelijk (hernieuwd) kunnen opspelen en veel mensen er last van hebben, bevelen dermatologen vaak actief behandelen aan. Wratten behandelaar Rosenberg merkt op dat CryoPen-cryotherapie een van de meest effectieve én huidvriendelijke methoden is. CryoPen gebruikt bevriezing (extreme kou) om wratten en fibromen precies te vernietigen zonder gezonde huid onnodig te beschadigen. In de meeste gevallen is geen verdoving nodig en geneest de huid goed.
Andere gangbare behandelingen bij wratten omvatten:
Salicylzuur (extern): Geleidelijk afschilferen van de wrat met een zuur, juist toegepast bij gewone wratten.
Pleistertherapie: Ducttape of pleisters met medicatie om de huid zachtjes af te sluiten en te peel’n.
Topische middelen (crèmes/vloeistoffen): Geneesmiddelen als cantharidine, imiquimod of podofyllotoxine die de immuunreactie stimuleren of weefseldood veroorzaken.
Invasief (arts): Snijden, elektrocoagulatie of laserbehandeling voor hardnekkige wratten.
Rosenberg adviseert altijd een professionele aanpak in de kliniek, vooral voor voeten- en genitale wratten.
Preventie
Zonder garantie voor wrattenpreventie is het verstandig hygiëne in acht te nemen:
Raak geen wratten aan en spoel handen goed na contact.
Deel geen handdoeken, sokken, of scheermaterialen.
Houd huidoppervlakken intact: bescherm kleine wondjes en keep huid soepel.
Overweeg vaccinatie tegen HPV (Gardasil® 9) voor jongeren (geen garantie). Let op; Hiervoor kun je niet bij Rosenberg terecht, neem hiervoor contact op met je huisarts.
Draag slippers in openbare doucheruimtes en bij zwembad.
Met deze kennis en behandelopties kunnen patiënten met vertrouwen wrattenbehandelingen tegemoet zien. Wratten behandelaar Rosenberg staat bekend als skin tag specialist en wrattenspecialist, en helpt graag bij het verwijderen van wratten met de meest moderne en huidvriendelijke technieken en advies hoe je jouw immuunsysteem kunt versterken.
Bronvermelding
LCI-richtlijn HPV-anogenitale wratten (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, RIVM).
Cleveland Clinic, “Warts”, Health Library Cleveland Clinic.
Al Aboud AM, Nigam PK. Wart. In: StatPearls [Internet]. 2025.
DermNet NZ, “Skin tags (Acrochordons)”, dermatologisch informatiesite.
Medical News Today, “What are skin tags? Causes and treatment options”.
Cleveland Clinic, “HPV Vaccine”, Health Library (aanvullende preventie).
Bronnen geciteerd volgens richtlijnen: volledige titel en bron onderaan, in tekst verwezen met 【bron†L-regels】.
Bronnen
WhatsApp klantenservice +31(0)653 27 60 70 voor vragen of om een afspraak te maken.
Comments